Geçici saç dökülmesinin nedenlerini, belirtilerini ve tedavilerini bilmek saçlarınızı koruyabilmek açısından çok önemlidir.
Saç dökülmesi, geçici olduğunda bile travmatik bir deneyim olabilir. Saç sağlığınızı korumak ve ilerleyen yaşlarınızda daha gür saçlar bırakmak için saç dökülmesinin nedenlerini bilmeli, tetikleyicilere karşı önlem almalı, belirtiler ise iş işten geçmeden ciddiye alınmalıdır.
Saç büyüme döngüsü nedir?
Saç sağlığınızı korumak için önce saçların nasıl büyüme döngüsünü bilmeniz gerekir. Büyüme döngüsünde üç aşama vardır. Bunlar:
- Anajen: Aktif büyüme evresi ve döngünün en uzun safhası, ortalama 3 – 5 yıl arasında sürüyor.
- Katajen: Geçiş evresi ve döngü içindeki en kısa süredir ve sadece 10 gün sürer.
- Telojen: Döküntü içeren, birkaç hafta ile birkaç ay süren dinlenme evresidir.
Sağlıklı saç derisi bulunan bireylerde, folliküllerinin yalnızca küçük bir kısmında herhangi bir zamanda telojen fazdadır. Çoğunluğunda anagen bulunmaktadır. Saç dökülmesi koşullarına gelince, telojen fazındaki folliküllerin sayısı artabilir. Bu nedenle, her zamanki 80 – 100 oranından çok daha fazla saç dökülür. Bu seyrelmeye yol açar. Kalıcı olmayan saç dökülmesi vakalarında telogen fazında aşırı sayıda follikül telogen effluvium görülür. Bütün bunlar telojen faz tüylerinin ‘çıkışı’ demektir.
Geçici saç dökülmesinin sebepleri ve tetikleyicileri nedir?
Geçici saç dökülmesinin de tıpkı kalıcı saç dökülmesindeki gibi çeşitli nedenleri olabilir. Tek avantajı sebeplerin de kalıcı değil geçici olmasıdır. Bu liste .ok kapsamlı olsa da, kısa süreli saç dökülmesinin en yaygın sebeplerini şöyle sıralayabiliriz.
Stres nedeni ile geçici saç dökülmesi
Stres, hem duygusal hem de fiziksel olarak vücutta bir takım değişiklikleri tetikleyebilir. Bu değişikliklerin birçoğu doğada hormonal (örneğin artan kortizol seviyeleri), bazıları da fiziksel olabilir. Trichotillomania, kaygı nedeniyle saç dökülmesi, stresli olanlarda geçici saç dökülmesinin ortak bir nedenidir. Stresle tetiklenen saç dökülmesi durumunda, telogen effluvium olarak bilinen bir durum çok yaygındır. Esasen, vücudunuzun stres seviyeleri çok sayıda saç folikülünü erken dinlenme evresine iter. Bu aşırı seyrelme ve dökülme anlamına gelir ve stres kaynağı çözülene kadar sürebilir. Ek olarak veya alternatif olarak, stres trikotillomaninin gelişmesini de tetikleyebilir. Bu saç dökülmesine neden olan kaygı bozukluğudur, sadece kafa derisi üzerindeki saçı etkilemez aynı zamanda kirpikler, kaşlar ve diğer vücut parçalarını da etkiler.
Yaralanma veya travma nedeni ile geçici saç dökülmesi
Yaralanma ya da diğer dış travmalar sırasında yaşanan fiziksel stres dönemlerinde, saç dökülmesi yaygın olarak görülür. Bu tarz dökülmelerin en yaygın tetikleyicisi, artmış kortizol düzeyleridir. Stres vücuda girdiğinde, vücut tüylerini de olumsuz yönde etkiler.
Hastalık nedeni ile saç dökülmesi
Saç dökülmesine bağlı hastalıklar genelde hormonal niteliktedir ve bu nedenle altta yatan sorunu tedavi ederek tersine çevirebilirler. Bu gibi durumlar lupus, tiroid sorunları ve polikistik over sendromu gibi rahatsızlıkları içerir. Gerçi saç dökülmesinin başlıca nedeni sadece hastalık değildir. Bunun yerine, uygulanan tedaviler de tetikleyebilir.
İlaçlar nedeni ile geçici saç dökülmesi
Hormonlar burada ana tema gibi görünüyor ve aynı şekilde geçici saç dökülmesine neden olan bir takım ilaçlar için de söylenebilir. Saç dökülmesine en sık neden olan ilaç kemoterapidir. Bununla birlikte, daha sıradan birçok ilaç da aynı şeyi yapabilir. Antidepressanlar, beta blokerler, erkek ve dişi hormonlar ve daha fazlası hormona bağlı telogen effluvium’a yol açabilir.
Saç dökülmesinin geçici mi, yoksa kalıcı mı olduğu nasıl anlaşılır?
Yukarıdaki tetikleyicilerden herhangi birine maruz kaldıysanız, saç dökülmesinin kısa süreli olması ihtimali yüksek olabilir. Bununla birlikte, geçici ve kalıcı saç dökülmesi arasındaki farkı bilmenizi ve erken belirtiler için mutlaka bir doktora gitmeniz gerekiyor.
Eğer saç dökülmeniz geçici değil ve kellik sorunu ortaya çıkarsa ne yapmalısınız?
Kalıcı saç dökülmesi genellikle kafa derisinin üst ve yan kısmını etkiler. Kafa derisinin arka kısmı dökülmeye karşı dayanıklıdır. Saç ektirme operasyonları ile bu kısımdaki saçlar alınarak dökülen kısımlara ekilerek kalıcı çözümler sunulabiliyor.